حضور گردشگران در هر کشوری بر الگوی زندگی افراد بومی تأثیر می¬گذارد. بازدیدکنندگان نیز تحت تأثیر فرهنگ کشور میزبان و ارزش¬های موجود در آن قرار می-گیرند. در این پژوهش سعی شده است پیامدها و اثرات مثبت و منفی توسعۀ گردشگری بر جامعۀ میزبان بررسی شود. روش پژوهش، پیمایشی است و از پرسش¬نامه مصاحبه¬ای برای جمع¬آوری اطلاعات بهره گرفته شده است. جامعۀ مورد مطالعه، خانوارهای ساکن شهر بانه هستند و حجم نمونه آماری 396 نفر است که به روش نمونه¬گیری خوشه¬ای چند مرحله¬ای به دست آمد. آلفاي كرونباخ، حدود70 درصد بوده و روايي نسبتا ًبالايي داشته است. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها و آزمون فرضیات از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. تحلیل یافته¬های تحقیق، بیانگر این است که مهم¬ترين عامل تأثير¬گذار در پيش-بيني متغير وابستۀ تغییر در جامعۀ میزبان، تغییر فرهنگی است و بعد از آن اثر نمایشی، اقتباس فرهنگی به ترتيب بيشترين تأثير را بر نگرش جامعۀ میزبان داشته¬اند. کالایی شدن فرهنگ كمتر از ديگر شاخص¬ها تأثيرگذار بر تغییر در جامعۀ میزبان بوده است.

خرید سوغات، نه تنها یادگار تجربۀ سفر برای گردشگر است؛ بلکه خود یک جاذبۀ گردشگری است. همچنین بخش قابل ملاحظه¬ای از گردش مالی صنعت گردشگری را خرید سوغات در برمی¬گیرد. بنابراین از نظر تولیدکنندگان، بازاریابان و عمده‌فروشان و خرده‌فروشان سوغات، شناخت بازار حایز اهمیت است. با این وجود، تحقیقات قابل اعتنایی در زمینۀ رفتار خرید سوغات مسافران در ایران انجام نشده است. مشهد با وجود خیل عظیم گردشگرانِ سالانه و طیف متنوعی از سوغات، مورد مناسبی برای بررسی است. این مقاله در صدد برآمد روشن کند که زائران این شهر چه کالاهایی می¬خرند و چه عواملی رفتار خرید آن¬ها را شکل می¬دهد. به این منظور داده¬های یک پیمایش که در سال¬های 89 و 90 از زائران شهر مشهد گردآوری شده، تحلیل ثانویه گردید. بر اساس این که چه کالاهایی در سبد خرید زائران غالب است، چهار نوع رفتار خرید سوغات در میان زائران مشاهده شد: خرید نشانه¬های فرهنگی، خرید خوراکی محلی، خرید لباس و زیورآلات و نشانه¬های فرهنگی (توأم)، بدون خرید. شایع‏ترین رفتار خرید، خرید لباس و زیورآلات و نشانه فرهنگی (توأم) و نشانه‏های فرهنگی بود. ضمن این‏که نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که رفتار خرید سوغات در نمونۀ مورد بررسی تحت تأثیر سن، محل سکونت (شهر)، کنش غالب در سفر (زیارتی صرف بودن)، نحوۀ سفر (داشتن یا نداشتن همراه) و همچنین دفعات سفر قرار گرفته است. متغیرهای مزبور 23 درصد واریانس رفتار خرید سوغات را پیش¬بینی کردند.

این مقاله می‏کوشد با توجه به سیاست¬های گردشگری برنامۀ پنج¬ساله پنجم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و سیاست¬های گردشگری مذکور در سند چشم¬انداز 1404، چارچوبی برای تدوین سیاست¬های گردشگری جمهوری اسلامی ایران معرفی کند. برای این کار از خبرگان گردشگری (مشتمل بر جامعه دانشگاهی مرتبط با موضوع، کارشناسان ارشد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) در قالب پرسش‌نامه‌ای متشکل از 15 سوال با طیف 5 گزینه¬ای لیکرت دربارۀ سیاست¬های بخش، نظرخواهی شد. پاسخ¬های این خبرگان، پس از انجام آزمون لازم برای تعیین تناسب آن‌ها برای تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی (با استفاده از نرم¬افزارهای اس.پی.اس.اس و لیزرل) تحلیل گردید. به اتکای نتایج، چهارچوبی متشکل از سیاست¬های اقتصادی – حمایتی، سیاسی – امنیتی، توسعه – بازاریابی و فرهنگی ارائه شد که می¬تواند برای سیاست-گذاری¬های آتی (به‌ویژه برنامۀ پنج¬ساله ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و رسیدن به اهداف سند چشم¬انداز 1404 مورد استفاده قرار گیرد. یافته¬ها هم‌چنین نشان می‌دهد که از نظر خبرگان در فرآیند تدوین سیاست¬های گردشگری، سیاست¬های توسعه – بازاریابی دارای بالاترین اولویت هستند. در این تحقیق اولویت اهمیت شاخص¬های هر یک از سیاست¬های پیشنهادی گردشگری نیز مشخص گردیده است.

خودپنداره فردی به توضیح و پیش‏بینی واقعیت‌های مختلف رفتارهای مصرف¬کننده کمک می‌کند. پژوهش حاضر درصدد بوده است تا تأثیر خودپنداره گردشگران مراجعه¬کننده به سد چالیدره مشهد را بر تمایل آن¬ها به توصیۀ مقصد گردشگری به دیگران با وساطت متغیرهای رضایت از سفر و تجربۀ سفر مورد آزمون قرار دهد. جامعۀ آماری پژوهش حاضر، تمامی گردشگران مراجعه¬کننده به سد چالیدره مشهد و نمونۀ آماری، 308 نفر از گردشگرانی هستند که به شیوۀ نمونه¬گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. داده¬های مورد نیاز با بهره¬گیری از پرسش¬نامه جمع¬آوری گردیده و مدل مفهومی و فرضیه¬های تحقیق با بهره¬گیری از مدل¬سازی معادلات ساختاری و نرم افزار lisrel مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که تجربۀ ادارک شده از سفر تسهیل¬گر رابطه میان خودپندارۀ ایده¬آل و رضایت از سفر گردشگران بوده و همین¬طور رضایت از سفر تسهیل¬گر رابطه میان تجربۀ ادراک شده از سفر و تمایل به توصیۀ مقصد گردشگری است. در نهایت نتایج این پژوهش می¬تواند موجب بهبود ادراک مدیران از رفتارهای گردشگران و زمینه¬ای برای سیاست¬گذاری در حوزۀ بازاریابی گردشگری باشد.

گردشگري روستايي، عامل اشتغال¬زايي و ايجاد درآمد است و مي¬تواند راهی براي توسعۀ اجتماعي و اقتصادي جوامع روستايي و حمايت از محيط زيست و فرهنگ روستا باشد. گام نخست در توسعۀ گردشگري روستايي، شناسايي موانع و چالش¬هاي آن است. در اين پژوهش با بهره¬گيري از پارادايم كيفي و نظريۀ بنياني، هم¬چنین تحلیل واریانس به مطالعة موردي موانع و مشكلات گردشگری در روستای فش از توابع شهرستان کنگاور پرداخته می¬شود. براي گردآوري اطلاعات از مصاحبة عميق، مشاهده اسناد و مدارك كتابخانه¬اي و اينترنتي استفاده شد. روايي پژوهش را نيز كارشناسان و متخصصان از جمله کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، استادان دانشگاه و مدیران ستادی سازمان میراث فرهنگی تأييد كردند. با به¬کارگیری نرم¬افزار مکس کیودا به عنوان یک نرم¬افزار کیفی مناسب، درصد و فراوانی کدها و مفاهیم جداسازی شد. نتايج گویای آن است كه موانع گردشگری روستايي در روستاي فش عبارتند از: مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی ـ اجتماعی، مشکلات مدیریتی ـ زیرساختی، مشکلات اطلاع¬رسانی و تبلیغاتی. تحلیل واریانس و نتایج آزمون توکی گویای آن است که از نظر روستاییان مانع مدیریتی و زیرساختی تأثیر بیشتری دارد؛ در کنار دیدگاه متخصصان و مسئولان که اعتقاد دارند عامل اطلاع¬رسانی و تبلیغات مانع بزرگتری بر سر راه توسعۀ گردشگری است.

هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان با تأکید بر بخش گردشگری در شهر سی‌سخت است. این پژوهش به لحاظ ماهیت توصيفي - تحلیلی است. جامعۀ آماری، شامل 2000 نفر از زنان بالای 15 سال شهر سی‌سخت، روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و نمونۀ آماری 322 نفر از زنان شهر مورد مطالعه بود. ابزار اصلی پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته است که روایی آن را اساتید دانشگاهی تأیید کردند. میزان آلفای کرونباخ محاسبه شده برای عوامل پیش‌برنده 817% و برای عوامل بازدارنده 756% است و نشان می‌دهد ابزار پژوهش، قابلیت اعتماد لازم را داراست. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل عاملی نشان می‌دهد عوامل پیش‌برنده با مجموع 56/0 واریانس وابسته تعیین‌شده با چهار عامل در توانمندسازی زنان نقش دارند؛ عامل اقتصادی با 341/18 تبیین کل واریانس متغیرهای وابسته، اولین و مهم‌ترین عامل است. عوامل بازدارنده با مجموع 58/0 واریانس وابسته تبیین شده با شش عامل در بازدارندگی رشد و توسعۀ گردشگری و توانمندسازی زنان نقش دارند و عامل اقتصادی با 221/14 تبیین کل واریانس متغیرهای وابسته، اولین عامل در بین عوامل بازدارنده محاسبه شد.

هدف این پژوهش تحلیل عوامل اثرگذار بر وفاداری گردشگران از دو دیدگاه «ارزش ادراکی دریافت شده» و «حس مکان» است. تحقیق در سطح بررسی همبستگی است و هدف آن، پاسخ به این سؤال است که آیا میان ابعاد تشکیل‌دهندۀ ارزش ادراکی دریافت شده و حس مکان بر وفاداری نسبت به برند مقصد گردشگری ارتباطی وجود دارد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است، میزان این همبستگی چگونه است و کدام‌ یک از ابعاد، نقش بیشتری دارند؟ طبق فرمول کوکران، تعداد 384 پرسش‌نامه به‌صورت تصادفی بین جامعۀ آماری (گردشگران استان همدان در تابستان 95)، توزیع و جمع‌آوری شد. نتایج محاسبات همبستگی ضریب پیرسون، وجود ارتباط معناداری بین ابعاد ارزش ادراکی (ارزش کاربردی، ارزش عاطفی و ارزش اجتماعی) و حس مکان (هویت مکان، تعلق به مکان و وابستگی به مکان) با وفاداری گردشگران نسبت به برند مقصد گردشگری را تأیید می‏کند. R2استاندارد شده، 9/45 محاسبه شد و مدل، حدود 45 درصد تغییرات وفاداری گردشگران را پیش‌بینی می‏کند. ارزش ادراکی کاربردی و حس تعلق به مکان قدرت پیش‌بینی بالاتری برای متغیر وفاداری دارند. بعد از آن¬ها به‌ترتیب قدرت پیش‌بینی، ارزش عاطفی درک شده، ارزش اجتماعی، حس وابستگی به مکان و حس هویت مکان در وفاداری گردشگران نسبت به برند مقصد گردشگری نقش دارند.