تأثیر سرمایه روان‌شناختی بر تاب‌آوری سازمانی در دوران شیوع کووید-19 (مطالعه موردی: هتل‌های شهر مشهد)
محورهای موضوعی :
داود قربان زاده
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
جواد آقا محمدی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
کلید واژه: تاب‌آوری سازمانی, رضایت از زندگی, سرمایه روان‌شناختی, صنعت هتلداری, کووید-19,
چکیده مقاله :
صنعت گردشگری از دیرباز به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین صنایع در مواجهه با انواع بحران‌ها شناخته شده است. در میان انواع بخش‌های فعال در حوزه گردشگری، بخش هتلداری به‌واسطه کاهش نرخ سفرها و اقامت در طول همه‌گیری کووید-19 بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته است. به این منظور، برای کاهش اثرات مخرب بحران‌ها بر بخش هتلداری، ادبیات مفهوم تاب‌آوری را معرفی می‌کند. از این رو، پژوهش حاضر تأثیر سرمایه روان‌شناختی مالکان و مدیران هتل را بر تاب‌آوری سازمانی در طول شیوع کووید-19 بررسی می‌کند. اين پژوهش از نظر هدف كاربردى، شيوه جمع‌آوری اطلاعات پيمايشى و به لحاظ بررسى روابط بين متغيرها، همبستگى با تأکید بر مدل‌سازی معادلات ساختاری است. برای درک روابط مدل مفهومی، این پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌ای که در مهر ماه و آبان ماه 1399 میان 157 نفر از مالکان و مدیران هتل و هتل‌آپارتمان‌های شهر مشهد به روش در دسترس توزیع شد، نسبت به جمع‌آوری داده‌ها اقدام کرد. نتايج آزمون فرضیه‌ها با به‌کارگیری نرم‌افزارهای اس پی اس اس و اسمارت پی ال اس 3 حاكى از آن است که سرمایه روان‌شناختی مالکان یا مدیران هتل می‌تواند امید و خوش‌بینی را در کارکنان ایجاد نموده و به آن‌ها در پذیرش واقعیت و آمادگی برای بحران‌های احتمالی آینده کمک کند. همچنین تأثیر رضایت مالکان و مدیران هتل از زندگی بر تاب‌آوری سازمانی قابل‌ملاحظه است و بیان می‌کند که سطح رضایت از زندگی مالکان و مدیران هتل به‌طور قابل‌توجهی بر روند بهبود کسب‌وکار تأثیر می‌گذارد.
The tourism industry has long been recognized as one of the most vulnerable industries to crises. Among the various sectors active in the tourism context, the hotel sector has been most affected by declining travel and accommodation rates during the Covid-19 pandemic. To this end, in order to reduce the destructive effects of crises on the hotel sector, the literature introduces the concept of resilience. Therefore, the present study investigates the effect of psychological capital of hotel owners and managers on organizational resilience during the outbreak of Covid-19. The present research, in terms of practical purpose, the method of collecting data is survey data and considering the relationship between variables, correlation with emphasis on structural equation modeling. To understand the relationships of the conceptual model, this study collected data using a questionnaire that was distributed among 157 owners and managers of hotel and apartment hotels in Mashhad in a convenience method. The results of testing hypotheses using SPSS and SmartPLS 3.0 software indicate that the psychological capital of owners/managers of hotel can instil hope and optimism in the employees too and can help them to accept the reality and prepare for future contingencies. It also highlights the impact of owners/manager's life satisfaction on organizational resilience relationship stating that the levels of life satisfaction of owners and managers of hotel significantly influence the process of recovery of the business. This means that despite of adversities, resilient owners and managers would make efforts to get over the negativities of COVID-19 and try to get back to normal.
داوری، علی و رضازاده، آرش. (1397). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار پی آل اس، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
Attila, A. T. (2016). The impact of the hotel industry on the competitiveness of tourism destinations in Hungary. Journal of Competitiveness, 8(4), 85-104.
Berlemann, M. (2016). Does hurricane risk affect individual well-being? Empirical evidence on the indirect effects of natural disasters. Ecological Economics, 124, 99-113.
Bhati, A., & Pearce, P. (2016). Vandalism and tourism settings: An integrative review. Tourism Management, 57, 91-105.
Brown, N. A., Orchiston, C., Rovins, J. E., Feldmann-Jensen, S., & Johnston, D. (2018). An integrative framework for investigating disaster resilience within the hotel sector. Journal of Hospitality and Tourism Management, 36, 67-75.
Brown, N. A., Rovins, J. E., Feldmann-Jensen, S., Orchiston, C., & Johnston, D. (2017). Exploring disaster resilience within the hotel sector: A systematic review of literature. International Journal of Disaster Risk Reduction, 22, 362-370.
Brown, N. A., Rovins, J. E., Feldmann-Jensen, S., Orchiston, C., & Johnston, D. (2019). Measuring disaster resilience within the hotel sector: An exploratory survey of Wellington and Hawke's Bay, New Zealand hotel staff and managers. International Journal of Disaster Risk Reduction, 33, 108-121.
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (2013). Goals and emotion. Guilford handbook of cognition and emotion, 176-194.
Cheer, J. M., & Lew, A. A. (2017). Tourism, resilience and sustainability: Adapting to social, political and economic change: Routledge.
Chen, Y., Cottam, E., & Lin, Z. (2020). The effect of resident-tourist value co-creation on residents’ well-being. Journal of Hospitality and Tourism Management, 44, 30-37.
Dahles, H., & Susilowati, T. P. (2015). Business resilience in times of growth and crisis. Annals of tourism research, 51, 34-50.
Danzer, A. M., & Danzer, N. (2016). The long-run consequences of Chernobyl: Evidence on subjective well-being, mental health and welfare. Journal of Public Economics, 135, 47-60.
Doern,R.(2016). Entrepreneurship and crisis management: The experiences of small businesses during the London 2011 riots. International Small Business Journal, 34(3), 276-302.
Filimonau, V., & De Coteau, D. (2020). Tourism resilience in the context of integrated destination and disaster management (DM2). International Journal of Tourism Research, 22(2), 202-222.
Glaesser, D. (2006). Crisis management in the tourism industry: Routledge.
Gössling, S., Scott, D., & Hall, C. M. (2020). Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 1-20.
Hall, C. M., Prayag, G., & Amore, A. (2017). Tourism and resilience: Individual, organisational and destination perspectives: Channel View Publications.
Hall, C. M., Scott, D., & Gössling, S. (2020). Pandemics, transformations and tourism: be careful what you wish for. Tourism Geographies, 1-22.
Hamama-Raz, Y., Palgi, Y., Leshem, E., Ben-Ezra, M., & Lavenda, O. (2017). Typhoon survivors' subjective wellbeing—A different view of responses to natural disaster. PloS one, 12(9), e0184327.
Ivkov, M., Blešić, I., Janićević, S., Kovačić, S., Miljković, Ð., Lukić, T., & Sakulski, D. (2019). Natural disasters vs hotel industry resilience: An exploratory study among hotel managers from Europe. Open Geosciences, 11(1), 378-390.
Jiang, Y., & Wen, J. (2020). Effects of COVID-19 on hotel marketing and management: a perspective article. International Journal of Contemporary Hospitality Management.
Lee, A. V., Vargo, J., & Seville, E. (2013). Developing a tool to measure and compare organizations’ resilience. Natural hazards review, 14(1), 29-41.
Lee, K. J., Forbes, M. L., Lukasiewicz, G. J., Williams, T., Sheets, A., Fischer, K., & Niedner, M. F. (2015). Promoting staff resilience in the pediatric intensive care unit. American Journal of Critical Care, 24(5), 422-430.
Liu, Y., Wang, Z.-H., & Li, Z.-G. (2012). Affective mediators of the influence of neuroticism and resilience on life satisfaction. Personality and individual differences, 52(7), 833-838.
Liu, Y., Wang, Z., Zhou, C., & Li, T. (2014). Affect and self-esteem as mediators between trait resilience and psychological adjustment. Personality and individual differences, 66, 92-97.
Luechinger, S., & Raschky, P. A. (2009). Valuing flood disasters using the life satisfaction approach. Journal of Public Economics, 93(3-4), 620-633.
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(6), 695-706.
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge.
Melián-Alzola, L., Fernández-Monroy, M., & Hidalgo-Peñate, M. (2020). Hotels in contexts of uncertainty: Measuring organisational resilience. Tourism Management Perspectives, 36, 100747.
Min, H., Kim, H. J., & Lee, S.-B. (2015). Extending the challenge–hindrance stressor framework: The role of psychological capital. International Journal of Hospitality Management, 50, 105-114.
Muñoz-Olano, J. F., & Hurtado-Parrado, C. (2017). Effects of goal clarification on impulsivity and academic procrastination of college students. Revista Latinoamericana de Psicología, 49(3), 173-181.
Ng, E. C., Chan, C. C., & Lai, M. K. (2014). Hope and life satisfaction among underprivileged children in Hong Kong: The mediating role of perceived community support. Journal of Community Psychology, 42(3), 352-364.
Novelli, M., Burgess, L. G., Jones, A., & Ritchie, B. W. (2018). ‘No Ebola… still doomed’–The Ebola-induced tourism crisis. Annals of tourism research, 70, 76-87.
Oishi, S., Kimura, R., Hayashi, H., Tatsuki, S., Tamura, K., Ishii, K., & Tucker, J. (2015). Psychological adaptation to the Great Hanshin-Awaji Earthquake of 1995: 16 years later victims still report lower levels of subjective well-being. Journal of Research in Personality, 55, 84-90.
Orchiston, C., & Higham, J. (2016). Knowledge management and tourism recovery (de) marketing: The Christchurch earthquakes 2010–2011.Current Issues in Tourism,19(1), 64-84.
Pathak, D., & Joshi, G. (2020). Impact of psychological capital and life satisfaction on organizational resilience during COVID-19: Indian tourism insights. Current Issues in Tourism, 1-18.
Prayag, G. (2018). Symbiotic relationship or not? Understanding resilience and crisis management in tourism. Tourism Management Perspectives, 25, 133-135.
Prayag, G., Spector, S., Orchiston, C., & Chowdhury, M. (2020). Psychological resilience, organizational resilience and life satisfaction in tourism firms: Insights from the Canterbury earthquakes. Current Issues in Tourism, 23(10), 1216-1233.
Safavi, H. P., & Bouzari, M. (2019). The association of psychological capital, career adaptability and career competency among hotel frontline employees. Tourism Management Perspectives, 30, 65-74.
Sawalha, I. H. S. (2015). Managing adversity: understanding some dimensions of organizational resilience. Management research review.
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health psychology, 4(3), 219.
Schuckert, M., Kim, T. T., Paek, S., & Lee, G. (2018). Motivate to innovate. International Journal of Contemporary Hospitality Management.
Shao, Y., Hu, Z., Luo, M., Huo, T., & Zhao, Q. (2020). What is the policy focus for tourism recovery after the outbreak of COVID-19?A co-word analysis.Current Issues in Tourism,1-6.
Tibay, V., Miller, J., Chang-Richards, A. Y., Egbelakin, T., Seville, E., & Wilkinson, S. (2018). Business resilience: A study of Auckland hospitality sector. Procedia engineering, 212, 1217-1224.
Tsaur, S.-H., Hsu, F.-S., & Lin, H. (2019). Workplace fun and work engagement in tourism and hospitality: The role of psychological capital. International Journal of Hospitality Management, 81, 131-140.
Uysal, M., Sirgy, M. J., Woo, E., & Kim, H. L. (2016). Quality of life (QOL) and well-being research in tourism. Tourism Management, 53, 244-261.
دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال دهم، شماره نوزدهم، بهار و تابستان 1401 (صص194- 167)
تأثیر سرمایه روان‌شناختی بر تاب‌آوری سازمانی در دوران شیوع کووید-19
(مطالعه موردی: هتل‌های شهر مشهد)
داود قربانزاده1، دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی،دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران
جواد آقامحمدی، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 12/9/1399 تاریخ پذیرش: 31/1/1400
چكیده
صنعت گردشگری از دیرباز به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین صنایع در مواجهه با انواع بحران‌ها شناخته شده است. در میان انواع بخش‌های فعال در حوزه گردشگری، بخش هتلداری به‌واسطه کاهش نرخ سفرها و اقامت در طول همه‌گیری کووید-19 بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته است. به این منظور، برای کاهش اثرات مخرب بحران‌ها بر بخش هتلداری، ادبیات مفهوم تاب‌آوری را معرفی می‌کند. از این رو، پژوهش حاضر تأثیر سرمایه روان‌شناختی مالکان و مدیران هتل را بر تاب‌آوری سازمانی در طول شیوع کووید-19 بررسی می‌کند. اين پژوهش از نظر هدف كاربردى، شيوه جمع‌آوری اطلاعات پيمايشى و به لحاظ بررسى روابط بين متغيرها، همبستگى با تأکید بر مدل‌سازی معادلات ساختاری است. برای درک روابط مدل مفهومی، این پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌ای که در مهر ماه و آبان ماه 1399 میان 157 نفر از مالکان و مدیران هتل و هتل‌آپارتمان‌های شهر مشهد به روش در دسترس توزیع شد، نسبت به جمع‌آوری داده‌ها اقدام کرد. نتايج آزمون فرضیه‌ها با به‌کارگیری نرم‌افزارهای اس پی اس اس2 و اسمارت پی ال اس 33 حاكى از آن است که سرمایه روان‌شناختی مالکان یا مدیران هتل می‌تواند امید و خوش‌بینی را در کارکنان ایجاد نموده و به آن‌ها در پذیرش واقعیت و آمادگی برای بحران‌های احتمالی آینده کمک کند. همچنین تأثیر رضایت مالکان و مدیران هتل از زندگی بر تاب‌آوری سازمانی قابل‌ملاحظه است و بیان می‌کند که سطح رضایت از زندگی مالکان و مدیران هتل به‌طور قابل‌توجهی بر روند بهبود کسب‌وکار تأثیر می‌گذارد.
کلیدواژهها: تاب‌آوری سازمانی، رضایت از زندگی، سرمایه روان‌شناختی، صنعت هتلداری، کووید-19
مقدمه
صنعت گردشگری همواره در معرض بحران‌های بی‌شماری از جمله تغییرات آب و هوایی، بحران‌های اقتصادی، سیاسی و ... قرار داشته است. در واقع، گردشگری از جمله فعالیت‌های اقتصادی است که بیشتر تحت تأثیر شرایط متغیر و نامشخص می‌باشد (ملیان-آلزولا4 و همکاران، 2020). این مسئله توسط بیماری همه‌گیر کووید-195 به خوبی نشان داده شده است چراکه این بیماری سبب کاهش تقاضای گردشگری و مسافرت‌ها شده است که به‌تبع آن نرخ سکونت هتل‌ها نیز کاهش یافت (جیانگ و ون6، 2020؛ گاسلینگ7 و همکاران، 2020). گلاسر8 (2006) اظهار داشت به دلیل این آسیب‌پذیری، گردشگری همواره جزء اولین صنایعی است که تحت تأثیر یک بحران قرار گرفته و حتی به عنوان نوعی هشدار دهنده برای سایر بخش‌ها عمل می‌کند. این مواجهه با تغییرات بی‌شمار، علاقه به موضوع تاب‌آوری9 در صنعت گردشگری مانند تاب‌آوری مقصد و تاب‌آوری سازمان گردشگری را برانگیخته است (فیلیموناو و دی کوتو10، 2020؛ پرایاگ، 2018). از سوی دیگر، همانطور که پرایاگ11 (2018) اشاره می‌کند سازمان‌های تاب آور (به‌عنوان‌مثال، هتل‌ها) به جوامع تاب آور (مانند مقاصد گردشگری) کمک می‌کنند. در همین راستا، لی و همکاران12 (2013) توضیح می‌دهند که اگر سازمان‌ها آمادگی پاسخگویی به بحران‌ها و شرایط اضطراری را نداشته باشند، جوامع یا سیستم‌های بالادستی که به آن‌ها تعلق دارند نیز آماده نخواهند بود. به‌طور خاص، این مسئله با توجه به اهمیت محل اقامت در شکل‌دهی پیشنهادات مقصد گردشگری بر بخش هتلداری نیز تأثیر دارد (آتیلا، 2016). بر این اساس، مدیران هتل‌ها باید از رویکرد مدیریت مبتنی بر تاب‌آوری بهره ببرند؛ بنابراین، هتل‌ها باید نه تنها برای واکنش در هنگام وقوع تغییرات آماده باشند، بلکه باید برای مقابله با چالش‌ها و به حداکثر رساندن فرصت‌ها به دنبال پیش‌بینی آن‌ها هم باشند (براون و همکاران، 2018؛ تیبای و دیگران، 2018).
تاب‌آوری سازمانی نه تنها به بقای سازمانی، بلکه در رقابت‌های تجاری نیز به سازمان‌ها کمک می‌کنند (لی و همکاران، 2013)؛ بنابراین، هتل‌ها می‌توانند با داشتن چابکی و سازگاری با تغییر برای خود یک مزیت رقابتی ایجاد کنند. با این وجود، اگرچه تاب‌آوری سازمانی به تاب‌آوری جامعه کمک می‌کند، اما در ادبیات گردشگری در مورد تاب‌آوری سازمانی، مانند تاب‌آوری هتل، خلأ مهمی وجود دارد (پرایاگ، 2018؛ پرایاگ و همکاران، 2020). در مورد اهمیت مطالعه تاب‌آوری هتل، همانطور که جیانگ و ون (2020) اظهار داشتند، بحران کووید -19 تأثیرات بی‌سابقه‌ای را بر هتل‌های سراسر جهان گذاشته است و محققان باید تجزیه‌وتحلیل کنند که چگونه هتل‌ها می‌توانند تاب‌آوری بیشتری داشته باشند. این پژوهش با هدف برطرف کردن این شکاف، به بررسی تاب‌آوری هتل‌ها در برابر بحران کووید-19 می‌پردازد.
برخلاف بحران‌های ناشی از سیل، طوفان‌ها، زمین‌لرزه‌ها و تندبادها که منشأ طبیعی دارند، بیماری ویروس کرونا 2019 یا کووید-19 منشأ طبیعی ندارد. اولین مورد از ذات‌الریه با علل ناشناخته در 8 دسامبر 2019 که در مجاورت بازار غذاهای دریایی در ووهان13 چین ایجاد شد، مشاهده گردید. این ذات‌الریه بعداً به‌عنوان کووید-19 تشخیص داده شد که ناشی از سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس 214 یا سارس کووید-215 بود. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی16 از 25 ژوئن 2020، ویروس کرونا در 216 کشور با 214/277/9 مورد ابتلا و 691/780/4 مرگ گسترش یافته است. در صورت بروز بلایایی مانند طوفان، زلزله، سونامی یا هر بیماری همه‌گیر، صنعت گردشگری بیشترین آسیب را می‌بیند (هال و همکاران، 2017). بیماری همه‌گیر کووید-19 با تأثیر نامطلوب بر عرضه و تقاضا گردشگری، صنعت گردشگری را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است و به‌طور خاص تأثیرات مهم، مخرب و فوری بر صنعت هتلداری داشته است. این تأثیرات فوری منجر به تعطیلی ناگهانی هتل‌ها به دستور دولت و به‌تبع آن توقف جریان نقدینگی شده است. کاهش درآمدها و فروپاشی زنجیره‌های تأمین به واسطه تعطیلی هتل‌ها، باعث به خطر افتادن کسب‌وکار بسیاری از هتل‌ها شده است (هال و همکاران، 2020). کشور ما نیز از اثرات منفی همه‌گیری کووید-19 در همه زمینه‌ها مستثنی نبوده است و صنعت هتلداری که سهم عمده‌ای در رشد اقتصادی داشته است به‌واسطه این بیماری فلج شده است؛ بنابراین، ضرورت مطالعه تاب‌آوری مردم و بخشی که در آن مشغول به کار هستند، برای بهبود کسب‌وکار از این بیماری همه‌گیر و همچنین رشد اقتصادی اهمیت می‌یابد. تاب‌آوری اصطلاحی به معنی «بازگشت به شرایط قبلی» است. با این حال، در مورد هر بحرانی ممکن است بازگشت به شرایط قبلی آسان نباشد و گاهی اوقات برای اقتصاد، سازمان‌ها و جامعه ممکن نیست به وضعیت قبلی برگردند و در سناریوی فعلی که بحرانی به نام کووید-19 به شدت بر کل جهان تأثیر گذاشته است، بازگشت به حالت عادی برای بخش مهمان‌نوازی و به ویژه هتلداری بسیار دشوار است (پاتاک و جوشی، 2020).
در طول 15 سال گذشته، بسیاری از همه‌گیری‌ها مانند سارس در سال 2003، آنفلوانزای نوع 17A در سال 2009، مرس18 (سندرم تنفسی خاورمیانه) در سال 2012 و ابولا19 در سال 2014 (نوولی و همکاران، 2018) بخش مهمان‌نوازی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است؛ زیرا سفر می‌تواند بحران مربوط به سلامتی را افزایش دهد. با این وجود، پژوهش‌های محدودی درباره مدیریت بحران مربوط به سلامت در صنعت مهمان‌نوازی صورت گرفته است (شائو و همکاران، 2020؛ هال و همکاران، 2017)؛ و بیشتر مطالعات گذشته بر تأثیر همه‌گیری‌ها بر درآمد اقتصادی و جریان ورود گردشگران به مقاصد گردشگری متمرکز شده‌اند. با این وجود، در مورد چگونگی ایجاد تاب‌آوری از طریق سرمایه روان‌شناختی20 صاحبان و مدیران هتل‌ها برای بهبود سریع کسب‌وکارشان، پژوهش‌های کمتری انجام شده است (پاتاک و جوشی، 2020؛ پرایاگ و همکاران، 2020). ازاین‌رو، درک تأثیر سرمایه روان‌شناختی و تاب‌آوری فردی بر تاب‌آوری سازمانی بسیار مهم است. مفهوم سرمایه روان‌شناختی و تاب‌آوری سازمانی برای سازمان‌هایی که با هر نوع تغییری روبرو هستند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است (پرایاگ، 2018). با توجه به شرایط عدم اطمینان فعلی، رشد و پایداری سازمانی به‌شدت وابسته به سرمایه انسانی است؛ بنابراین، در پژوهش حاضر، تأثیر سرمایه روان‌شناختی مالکان یا مدیران هتل‌ها را بر تاب‌آوری سازمان در طول همه‌گیری کووید-19 بررسی می‌کنیم. در این پژوهش سرمایه روان‌شناختی به معنای «رشد مثبت روان‌شناختی فرد» است که با چهار جنبه مانند خودکارآمدی، امید، خوش‌بینی و تاب‌آوری نشان داده می‌شود (پاتاک و جوشی، 2020). تاب‌آوری سازمانی نیز به عنوان توانایی درک شده سازمان‌ها برای غلبه بر اختلالات و پذیرفتن تغییرات توصیف شده است (پرایاگ و همکاران، 2020). مطالعات قبلی نشان می‌دهد که تاب‌آوری کسب‌وکارها به‌شدت به ذهنیت مالکان آن‌ها برای مواجهه با بحران‌ها وابسته است و این نشان دهنده احتمال رابطه بین تاب‌آوری سازمانی و سرمایه روان‌شناختی است (دورن، 2016؛ پرایاگ و همکاران، 2020)؛ بنابراین، این پژوهش در پی پاسخ به دو سؤال اصلی است: (1) چگونه جنبه‌های سرمایه روان‌شناختی بر رضایت از زندگی21 صاحبان و مدیران هتل تأثیر می‌گذارد؟ و (2) تأثیر رضایت از زندگی صاحبان و مدیران هتل بر تاب‌آوری سازمانی چیست؟
پیشینه نظری پژوهش
تاب‌آوری سازمانی
تاب‌آوری سازمانی در رفتار سازمانی (لوتانز، 2007)، مدیریت بلایا (لی و همکاران، 2013) و اخیراً در ادبیات گردشگری (ارکیستون و همکاران، 2016؛ دالس و سوسیلواتی، 2015؛ هال و همکاران، 2017؛ پرایاگ، 2018؛ پرایاگ و همکاران، 2020) به منظور بحث در مورد چگونگی برنامه‌ریزی سازمان‌ها و سازگاری آن‌ها در نتیجه شوک‌های تجاری و زیست‌محیطی از جمله بلایا ظاهر شده است. تاب‌آوری سازمانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های کسب‌وکار در نظر گرفته شده است که شامل توانایی‌های سازمانی و همچنین ویژگی‌های فیزیکی آن است؛ و به عنوان توانایی یک سازمان برای پیش‌بینی تغییر و پاسخ به تغییرات نه تنها برای بقاء بلکه برای پایداری تعریف می‌شود (پاتاک و جوشی، 2020). تاب‌آوری برای کسب‌وکارهای فعال در حوزه گردشگری به ویژه مهمان‌نوازی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا بخش گردشگری به دلیل پیچیدگی زیاد ناشی از درگیری بازیگران مختلف، از جمله هتل‌های زنجیره‌ای، خطوط هوایی، اپراتورهای مسافرتی یا آژانس‌های مسافرتی و غیره بسیار آسیب‌پذیر است و در صورت بروز هرگونه فاجعه بیشترین آسیب را می‌بیند (براون و همکاران، 2017، 2018، 2019؛ ایوکوف و همکاران، 2019؛ بهاتی و پیرس، 2016). ایجاد تاب‌آوری سازمانی شامل آمادگی برای شرایط اضطراری، توانایی بازگشت به شرایط قبلی از طریق کاهش امکان شکست و تضمین تداوم عملیات کسب‌وکار حتی در شرایط نامساعد است (براون و همکاران، 2017). دالس و سوسیلوواتی22 (2015) بقاء، تطبیق‌پذیری و نوآوری را به عنوان سه مؤلفه اساسی ایجاد تاب‌آوری سازمانی معرفی کردند. به گفته لی و همکاران (2015) به منظور تاب‌آوری بیشتر سازمان‌ها در هنگام فاجعه دو مؤلفه، یعنی برنامه‌ریزی و ایجاد ظرفیت سازگاری نقش حیاتی دارند. در صورت بروز هرگونه فاجعه، بقاء از اهمیت بالایی برای هتل‌ها برخوردار می‌شود. کووید-19 چالش‌های جدیدی را برای بخش گردشگری در همه زمینه‌ها از قرنطینه و سیاست‌های متغیر دولت جهت ایجاد محدودیت‌هایی برای منع مسافرت‌های داخلی و خارجی گرفته تا مقاومت گردشگران برای سفر را مطرح کرده است. تاب‌آوری می‌تواند سازمان‌ها را با سازگاری بیشتری وفق دهد و شانس بقاء آن‌ها را در آینده افزایش دهد (دالس و سوسیلواتی، 2015؛ پرایاگ، 2018). محققان در