چهارچوبی جهت توسعه بوم¬گردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه
محورهای موضوعی :
حشمت مرادی
1
( ترویج وآموزش کشاورزی،گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام،دانشگاه آزاداسلامی،ایلام،ایران)
علیرضا پورسعید
2
( عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی،گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام،دانشگاه آزاداسلامی،ایلام،ایران)
مرجان واحدی
3
( عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی،گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام،دانشگاه آزاداسلامی،ایلام،ایران)
محمد باقر آرایش
4
(عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی،گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام،دانشگاه آزاداسلامی،ایلام،ایران)
کلید واژه: توسعه بوم گردی, کدگذاری, گردشگری, کرمانشاه,
چکیده مقاله :
بوم گردی، راهبردی پایدار در زمینه کسب درآمد و به موازات آن حفظ منابع طبیعی است. پژوهش حاضر به منظور ارائه چارچوبی برای توسعه بوم¬گردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه با با بکارگیری تئوری داده بنیاد صورت گرفت. تحلیل داده ها با نرم افزار maxqda12 در قالب سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. نمونه آماری به روش گلوله برفی و 20 نفر از کارشناسان بود. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. از میان دادهها 433 کد و 124 مفهوم و 23 مقوله فرعی و شش مقوله اصلی به دست آمد. مقولههای اصلی مدل به دست آمده شامل: مقولههای علی: مشارکتی، اقتصادی، جاذبهها و پتانسیل های منطقه، سیاست گذاری، اجتماعی و فرهنگی، مدیریتی، زیرساختها، خدمات و تسهیلات بوم گردی، و مقوله محوری توسعه بوم¬گردی، مقولههای مداخله گر: اقتصادی، مدیریتی و آموزشی، مقولههای راهبردی: اقتصادی و آموزشی، مقولههای پیامدی: پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی، در یک چارچوب پارادایمی، هم پیوند شدهاند.
Ecotourism is a sustainable strategy for earning revenues while preserving natural resources. Therefore, this study set out to provide a framework for developing ecotourism in Kermanshah province's target tourism villages using grounded theory. The required data were collected via semi-structured interviews with 20 experts who were selected through snowball sampling. The collected data were then analyzed in Maxqda12 software using open coding, axial coding, and selective coding approach, resulting in 433 codes, 124 concepts, 23 sub-categories, and 6 main categories. The main categories of the model included causal categories (participatory, economic, regional attractions and potentials, policy, social and cultural, managerial, infrastructure, ecotourism services and facilities, and the core category of ecotourism development), intervening categories (economic, managerial, and educational), strategic categories (economic and educational), and consequential categories (positive and negative economic consequences, and social, cultural and environmental consequences) were grouped together in a paradigmatic framework.
آنسلم استراس. و جولیتام، کوربین. (1378). «اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویهها و شیوهها». ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. امیدی نجف آبادی، مریم. حق بین، آنیتا. فرج الله حسینی، جمال. (1395). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اکوتوریسم؛ مطالعه موردی: لواسان کوچک». فصلنامه پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، سال نهم، شماره 3 ، صص،11-22. باغانی، محمد. (1396). «تأثیر اکوتوریسم بر توسعه گردشگری روستایی: مطالعه موردی منطقه گردشگری زعفرانیه سبزوار». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، دانشکده گردشگری، صص 1102-108. بیگ محمدی، حسن. و حاتمی، مجتبی. (1389). «تحلیل جغرافیایی روند مهاجرت در استان آذربایجان شرقی (1385 – 1365)»، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، دوره3، شماره 10، صص 23-42. حیدری ساربان، وکیل. (1396). «عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه مردم محلی (مورد مطالمه دهستان سردابه شهرستان اردبیل)». فصلنامه علمی - پژوهشی گردشگری و توسعه، سال ششم، شماره سوم، صص 198-177. خسروی، عادل. (1397). تحلیل راهبردی توسعه اکوتوریسم در شهرستان گالیکش با استفاده از مدل SWOT». پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه، دانشکده آبادانی و توسعه روستاها ،.85 صفحه. داودی، علی. (1394). «تحلیلی بر چالشهای توسعه اکوتوریسم دره پیام شهرستان مرند». پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی صص 118-125. رضوانی، ع.(1392). جغرافیا و صنعت توریسم. چاپ 13، صص 16– 1. تهران: دانشگاه پیا م نور. ریچارد شارپلی، ج. (1390). «گردشگری روستایی»، ترجمه نصیری و منشی زاده، انتشارات منشی، تهران، 1380. سپهوند، رضا. جعفری، محمد. و احمدی، امین. (1397). «برنامه¬ریزی راهبردی توسعه اکوتوریسم روستایی (مطالعه موردی: روستای ایستگاه بیشه». پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره ۵۰، شماره ۲، صفحات. 276-263. شاطریان، محسن. کیانی سلمی، صدیقه. و زورمند، پریناز. (1397). «شناسایی و تبیین علّی عوامل مؤثر بر فرصتهای کارآفرینی در مناطق کویری با رویکرد اکوتوریسم (نمونه موردی: کویر مرنجاب». فصلنامه علمی پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران، دوره 6، شماره 57، صص:95-83. شاطریان، محسن. کیانی سلمی، صدیقه.، غلامی، یونس. ومنتصری، زهرا. (1396). «اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه طبیعت گردی روستاهای بخش برزک-کاشان با تلفیق تکنیکهای ANP وDEMATEL»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 44، صص،154-131. صالحی، صادق. (1396). «توسعه بومگردی با تأکید بر مشارکت جوامع محلی (مطالعه موردی: روستای جنت رودبار، شهرستان رامسر)». مجلّة پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال 6، شمارة 3، صص 201-185. قبادی،پرستو. (1389). «مطالعه ی مشکلات و محدودیت های توریسم روستایی استان کرمانشاه». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی ، دانشکده علوم کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی،صص190-205. قدیری، مجتبی. استعلاجی، علیرضا. و پازکی، معصومه. (1389). گردشگری پایدار روستایی و عشایری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول. کاظمی، غ. (1385). «تدوین الگوی مدیریت اکوتوریسم منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ». پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت محیط زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات خوزستان، صص69-73. قنادی، نسیم. (1395). «ارزیابی راهبردهای توسعه اکوتوریسم منطقه ارسباران». پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، گروه پژوهشی جغرافیا، صص 112-120. لونت، آلتینی. و الکساندروس، پاراسکواس. (1394). روش تحقیق در گردشگری و هتلداری. مترجمان: صادق صالحی، پگاه ایزدی، سالار کهزادی، زهرا پازوکینژاد، صص،153-152. تهران: مهکامه. مصاحب، شیوا و خاکسار، داریوش. (۱۳۹۲). «دفاتر ICT و فناوری اطلاعات راهکاری برای توسعه اقتصادی، اجتماعی روستاها (تحقیق موردی: دهستان خسروشیرین از شهرستان آباده)»، کنفرانس مدیریت، چالشها و راهکارها، شیراز. مطلبــی، قاسم. و جــوان فروزنــده، علی. (1390). «مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکيل دهنده آن». هويت شهر، دوره 5 , شماره 8 ، صص،37-27. مرکز آمار ایران. (1395). سالنامه آماری کشور. چاپ اول .ص 184. منوچهری، مریم. (1395). «ارزیابی توان طبیعت گردی منطقه ناهارخوران با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده منابع طبیعی، صفحه 25. میرسنجری، م. (۱۳۸۵). «راهبرد اکوتوریسم بر پایه توسعه پایدار». فصلنامه جنگل و مراتع، شماره 71، صص 10-7. Blancas, F. Lozanooyola, M. Gonalez, M. (2015). A European Sustainable Tourism Labels proposal using a composite indicator , Environmental Impact Assessment, Review 54, pp 38-54. Ehsani, A. (2016). A Road to Sustainable Tourism, [in Persian], Tehran:Mahkameh Publications. Daniel, J. (2013). Economics Impacts of Tourism, the flasher Press London ,Washington, D.C,6(15), 421-431. Elizabeth Joy,M. (2002). Ecotourism: Are current practices delivering desired outcomes? A comparative case study analysis. Major Paper submitted to the Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Urban and Regional Planning in Urban Affairs and Planning. Erkara,A., Roza, B. & Nurlan, T. (2017). Model of sustainable development of tourism industry in Kazakhstan (regional perspective), viesoji politika ir 2017, 16( 2 ), pp: 179–197. and administration policy public Administravimas Funda. Ü. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Ekoturizm, Sosyal-Kültürel ve Ekonomik Katkıları. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(2), pp: 69-72. García, M. (2017). Towards a new approach of destination loyalty drivers: satisfaction, visit intensity and tourist motivations", Current Issues in Tourism, 20(3), pp. 238-260. Gigović, L., Pamučar, D., Lukić, D. & Marković, S., (2016). GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA Model for the Evaluation of the Sites for Ecotourism Development: A Case Study of Dunavski ključ” Region, Serbia, Land Use Policy, 59, PP: 348–365.
Grashiela, M. Aguila, R. (2014). Ecotourism Industry in Ilijan Batangas City, Philippines: Assessing Its Effects as a Basis of Proposed Tourism Development Plan. Quarterly, Journal of Business Studies , 1(1), pp:24-35. Hea, Peng, Hea ,Yong & Xub, Feifei. (2018). Evolutionary Analysis of Sustainable Tourism, Annals of Tourism Research, 69 (2018) 76–89. Lane, B. (2018). Will Sustainable Tourism Research Be Sustainable in the Future? An Opinion Piece, Tourism Management Perspectives, 25 (2018), 161–164. Liu, B. & Mwanza, F. (2014). Towards sustainable tourism development in Zambia: advancing tourism planning and natural resource management in Livingstone (Mosi-oa-Tunya) Area. Journal of Service Science and Management, 7, pp:30-45. MacCannel, D. (1976). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. New York: The Macmilan Press LTD: 17,p: 178. Mathews, J. A. (2002). Dragon multinational: A new model for global growth. Oxford University Press on Demand.accessable Persistent link : https :// Econ Papers . repec .org /RePEc :oxp:obooks:9780195121469. Moore, A & Ross.K , (2014).Dowling Nature Trail National Parks, Wildlife Reserve and Conservation Area. Available: http://www.allnepal. com/nepal/natural _places.php. Accessed 15 July 2018 Pandit, N. R. (1996). The Creation of Theory: A Recent Application of the Grounded Theory Method. The Qualitative Report, 2(2). Vicente,R. Akarapong , U. &Mingsarn,K. (2014). Factors Influencing Local Resident Support for Tourism Development: A Structural Equation Model1, Department of Applied Economics The University of the Balearic Islands, Spain,. Available https://www.researchgate.net/publication/260312058. Accessed 20 March 2018.pp:17-18 UNWTO )World Tourism Organization(, (2018). Annual Report 2017, UNWTO, Madrid, DOI: https://doi.org/10.18111/9789284419807.
دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال دهم، شماره نوزدهم، بهار و تابستان 1401 (صص138- 115)
چهارچوبی جهت توسعه بومگردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه
حشمت مرادی، دانشجوی دکتری ترویج وآموزش کشاورزی،دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی،دانشگاه آزاداسلامیواحدایلام، ایران
علیرضا پورسعید1، دانشیار ترویج وآموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایران
مرجان واحدی، استادیار ترویج وآموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایران
محمد باقر آرایش، استادیار ترویج وآموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایران
تاریخ دریافت: 22/6/1399 تاریخ پذیرش: 4/3/1400
چکیده
بوم گردی، راهبردی پایدار در زمینه کسب درآمد و به موازات آن حفظ منابع طبیعی است. پژوهش حاضر به منظور ارائه چارچوبی برای توسعه بومگردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه با با بکارگیری تئوری داده بنیاد صورت گرفت. تحلیل داده ها با نرم افزار maxqda12 در قالب سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. نمونه آماری به روش گلوله برفی و 20 نفر از کارشناسان بود. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. از میان دادهها 433 کد و 124 مفهوم و 23 مقوله فرعی و شش مقوله اصلی به دست آمد. مقولههای اصلی مدل به دست آمده شامل: مقولههای علی: مشارکتی، اقتصادی، جاذبهها و پتانسیل های منطقه، سیاست گذاری، اجتماعی و فرهنگی، مدیریتی، زیرساختها، خدمات و تسهیلات بوم گردی، و مقوله محوری توسعه بومگردی، مقولههای مداخله گر: اقتصادی، مدیریتی و آموزشی، مقولههای راهبردی: اقتصادی و آموزشی، مقولههای پیامدی: پیامدهای مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی، در یک چارچوب پارادایمی، هم پیوند شدهاند.
کلیدواژهها : توسعه بوم گردی، کدگذاری، گردشگری، کرمانشاه
مقدمه
بوم گردی (اکوتوریسم) یک سفر و بازدید زیست محیطی مسئولانه از مناطق طبیعی بکر و درک مواهب آن و ویژگیهای فرهنگی مرتبط با آن است (احسانی2، 2016). بوم گردی، راهبردی پایدار در زمینه کسب درآمد و به موازات آن حفظ منابع طبیعی است. بنابر این، بومگردی نه به عنوان یک برنامه، بلکه به عنوان راهبردی اساسی و کلان بایستی مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از کشورهای دارای توان توسعه ی بوم گردی، اقدام به تدوین و اجرای طرحهای توسعه بومگردی و سرمایهگذاری برای ایجاد زیر ساختهای مورد نیاز جهت جذب علاقمندان بازدید از جاذبههای بوم گردی کردهاند (داودی، 1394). با توجه به پتانسیلهایی که کشور ایران در جاذبههای گردشگری و تنوع اقلیمی کم نظیر در دنیا دارد، این صنعت جایگاه با ارزشی در جهان دارد و در رده شصت و هشتمین کشور از 150 کشور عضو سازمان جهانی گردشگری قرار گرفته است (منوچهری، 1395). همچنین در سال 2017 رتبه 93 از بین 136 کشور گردشگری جهان را به خود اختصـاص داده اسـت، که زمینه دستیابی به رتبههای بهتر از این را دارد. بدترین رتبه ایران در بین مؤلفههای شاخص رقابت پذیری سفر و گردشگری در سال 2017 مربوط به پایداری محیطی و پس ازآن اولویت بخشی سفر و گردشگری و زیر ساخت خدمات گردشگری بوده است. (سازمان جهانی گردشگری3، 2018). اقتصاد استان کرمانشاه عمدتاً کشاورزی بوده و مرکز کشاورزی ایران میباشد. اما ضعف پتانسیلهای کشاورزی، کشتزارهای عمدتاً دیم و تشدید خشکسالی های پی در پی، منجربه مهاجرت از نواحی روستایی شده است (بیگ محمدی و حاتمی، 1389). تحولات بخش کشاورزی موجب مهاجرت نواحی روستایی وبیکاری مفرط در این استان گردیده است (مرکز آمار ایران، 1395). به طوری که این استان با 6/26 درصد نرخ بیکاری، رتبه اول بیکاری را در کشور دارد. واز آنجایی که این استان یکی از مهمترین و غنیترین استانهای کشور در زمینه گردشگری است و جزء 5 استان برتراز جهت تعداد گردشگران است که تعداد کل گردشگران در فصول مختلف سال ۱۰۰۳۹۴۰ نفر میباشد (همان). وتقریباً نیمی از گردشگران از روستاهای هدف گردشگری (ورمقان، چرمله علیا، فش، هجیج، شمشیر، خانقاه، پیران، راب هرسم، سرخه دیزه، حریر، شالان، کندوله، گلین، نوژی وران (نجوبران) بازدید میکنند، اما به لحاظ شاخصهای توسعه بوم گردی تفاوت زیادی بین مناطق مختلف این استان به چشم میخورد. این مساله و مسائل دیگر مانند: ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، کاهش مهاجرت و ... موجب شده که توسعه و گسترش گردشگری در روستاهایی که دارای پتانسیلهای لازم برای توسعه بومگردی است مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این، استان کرمانشاه به تبع از شرایط کشور پتانسیل بالایی در حوزه صنعت بومگردی دارد، از جمله: طبیعت بکر، ارتفاعات و کوههای سر به فک کشیده، رودخانهها، آبهای معدنی، جنگلها، تاریخ باستانی، انواع مناطق دیدنی، بازارهای قدیمی، سبکهای متنوع معماری، دارا بودن آب و هوای متنوع و از همه مهمتر انواع پاره فرهنگهای مختلف، بنابراین ضرورت آن را میرساند که باید با مدیریت و برنامهریزی درست و کارا، از این منابع در راستای توسعه گردشگری و پیشرفت استان مورد بهرهبرداری قرار داد. در سالهای اخیر برخی از روستاهای این استان در حال ارائه خدمات گردشگری میباشند، ولی مزایای این نوع گردشگری در توسعه و همچنین تدوین راهبردهای پیشبرنده توسعه بومگردی توسط سیاستگذاران و برنامهریزان توسعه کشاورزی و روستایی، مورد توجه قرار نگرفته است. با وجود پتانسیل بالا، روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه با مشکلاتی از قبیل: کم رنگ شدن جاذبههای فرهنگی روستا، عدم امکانات زیربنایی و رفاهی، عدم درک صحیح روستاییان و مسئولان از بومگردی، عدم وجود شبکه اطلاع رسانی صحیح و به موقع، عدم حمایت و توجه کافی دولت، عدم انجام تحقیق و پژوهش رشتههای متعدد علمی در زمینهی بومگردی، مهارت و انگیزهی پایین دهیاران و مسئولان اجرایی طرح بومگردی، عدم مشارکت مردم روستا در برنامهریزیهای طرح گردشگری، تعصبات قومی و مذهبی، تغییرات اقلیمی و عدم وجود اطلاعات دقیق آماری در رابطه با تعداد گردشگران میباشد (قبادی، 1389). از بومگردی به عنوان یک وسیله جهت رفع مشکلات روستاییان با حفاظت از محیط زیست استفاده نشده، حتی تحقیق و پژوهش کافی در این خصوص انجام نگرفته است، پس لازم است با توجه به ویژگیها و قابلیتهای روستاها، برنامهریزی لازم به منظور توسعهی بومگردی در نتیجه توسعه و عمران روستایی صورت پذیرد. از آن جا که این روستاها به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده و جزء میراث فرهنگی ما میباشند باید به آنها توجه صد چندان شود که با برنامهریزی اصولی میتوان موجبات پیشرفت این روستاها را از نظر بومگردی فراهم ساخت و به کاهش مشکلات نیز کمک کرد. این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که چه چهارچوبی را جهت توسعه بومگردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه میتوان طراحی کرد؟
سوابق نظری و تجربی تحقیق
بومگردی، گردشگری برمبنای طبیعت است و شامل درک محیط طبیعی است که باعث تأمین پایداری اکولوژیکی میشود، به عبارت دیگر بومگردی، نوعی گردشگری طبیعی و پایدار است که با مشارکت کنندگان بومی و بهرهگیری از پتانسیلهای طبیعی گردشگری میسر میشود (میرسنجری، 1395). و بوم گرد، گردشگری است که خود را نسبت به تمامیت گونههای گیاهی و جانوری، سرزمین و اکوسیستمهای یک ناحیه به موازات جوامع محلی باتمامی نیازها و ویژگیهای فرهنگی آنها مسئول میبیند (گیگوویچ و همکاران4، 2016). گردشگری، تاریخی به قدمت فعالیتهای بشری دارد و در دوران قدیم طبقات مختلف جوامع که با اهداف گوناگون به مسافرت میرفتند، در واقع نوعی فعالیت گردشگری داشتهاند. کاشفان، ماجراجویان و جهانگردان معروفی نظیر مارکوپولو، ماژلان، واسکودوگاما و کریستف کلمب به نوعی به سفرهای گردشگری دست میزدهاند جامعهای که به تعبیر هگل بر پایه مدرنیسم شکل گرفته است (مک کانل5، 1976). نتیجه مدرنیسم همان انقلاب صنعتی میباشد که همزمان با انقلاب صنعتی در خلال قرن هفدهم در کشورهای اروپائی بویژه انگلستان، با سفرهای دیپلماتیک و تجاری رونق خاصی گرفتند و منجر به ظهور شکل خاصی از مسافرت تحت عنوان گردشگری سبز6 در این کشورها شد. با رشد جمعیت جوامع و رشد فزاینده شهرها از یک سو و پیشرفت چشمگیر در شبکه حمل و نقل، تکنولوژی و سایر عناصر زندگی بشر، هر روز که میگذرد انگیزه نیاز به مسافرت نیز افزایش پیدا میکند. در قرن نوزدهم گسترش خطوط راه آهن، دسترسی به مناطق روستایی را برای افراد زیادی فراهم کرد و توسعه صنعت گردشگری سبب گسترش بوم گردی شد. در قرن بیستم نه تنها تقاضا برای بوم گردی رشد سریعی پیدا کرد، بلکه محدوده فعالیت آن نیز متنوع شد (شارپلی7، 1390). در نگاهی گذرا به وضعیت گردشگری ایران و ترکیه که شاید در 30 سال اخیر از ابعاد مختلف روند رو به رشدی را پشت سر گذاشته و حتی در برخی موارد گوی سبقت را از ایران ربوده است میتوان به این نتیجه رسید که در زمینه توسعه گردشگری با وجود پتانسیلها و جاذبههای ویژه در ایران، ترکیه به کشوری توسعه یافته بدل شده است؛ کشوری که شاید در 40 سال اخیر در مقایسه با ایران کشوری توسعه نیافته قلمداد میشد. طبق گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC8) در سال 2015 ترکیه در زمینه میزان مشارکت مستقیم بخش سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی به رقم 32 میلیارد دلار دست یافت و طبق پیش بینیهای صورت گرفته گمان میرود در سال 2026 به رقم 48 میلیارد دلار برسد در صورتی که این شاخص در ایران 2015 به رقم 7 میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود در سال 2026 به عدد 14 میلیارد دلار برسد (حیدری، 1397). البته یاد آوری میشود که صنعت بومگردی صنعتی نوپاست که از آغاز ده 1380 در ادبیات علمی و دانشگاهی کشور ما وارد شده و هنوز در سطوح برنامهریزی و اجرایی کشو