تأثیر محدودیت ها و موانع ادراک شده گردشگری بر تمایل معلولان جسمی به گردشگری (حوزه مطالعه: شهر تهران)
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگری
مائده هاشمی
1
(کارشناس ارشد برنامه¬ریزی توسعه گردشگری، دانشکده علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران)
زهرا نادعلی پور
2
(استادیار گروه مدیریت گردشگری، دانشکده علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران)
کلید واژه: گردشگری, محدودیت های ادراک شده گردشگری, نظریه درماندگی سلیگمن, معلولین,
چکیده مقاله :
از دیرباز مطالعه محدودیت ها در زمینه فراغت مطرح بوده است، ولی اخیراً تحقیقات دانشگاهی که به بررسی این محدودیت ها در حوزه گردشگری و معلولان می پردازند، رو به فزونی است. اگر چه با وجود این رشد، تحقیقات صرفاً به شناسایی و تبیین موانع و محدودیت ها پرداخته‌اند؛ لذا، برخلاف تحقیقات مشابه داخلی، تحقیق حاضر با رویکردی متفاوت سعی دارد تا موضوع را از زاویه دیگری بررسی نموده و تأثیر این محدودیت ها را در جامعه هدف مورد بررسی قرار دهد؛ لذا با اقتباس از تحقیق لی و همکاران (2012)، هدف اصلی این تحقیق مطالعه تأثیر محدودیت ها و موانع ادراک شده گردشگری بر تمایل معلولان جسمی شهر تهران به گردشگری با رویکرد نظریه درماندگی سلیگمن است. تحقیق پیش رو از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی است. داده های موردنیاز از طریق پیمایش و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش کلیه معلولین جسمی حرکتی، ضایعه نخاعی و جانبازان در شهر تهران بودند و با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 383 نفر انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد محدودیت‌های گردشگری ادراک شده از سوی افراد معلول، تمایل آنان به گردشگری را تحت تأثیر قرار می دهد. از سوی دیگر، این محدودیت ها بر درماندگی آموخته شده آن ها تأثیر مثبت دارد. و نهایتا اینکه درماندگی آموخته¬شده از سوی افراد معلول، تمایل آنان را به گردشگری تحت تأثیر قرار می دهد. نتایج پژوهش حاضر می تواند از سوی نهادهای مربوطه همچون شهرداری ها و سازمان های مسئول در حوزه مدیریت شهری و نیز نهادهای متولی امور معلولین، مورد بهره¬برداری قرار گیرد.
While leisure limitations have long been the subject of research, there has recently been a growing trend in academic studies that examine such limitations in terms of tourism and disability. However, as those studies are merely limited to the identification and elaboration of the barriers and limitations., the current study sought to investigate the influence of such limitations on the target population. Therefore, based on the study conducted by Lee et al. (2012), the current study set out to investigate the effect of perceived travel limitations on the tourism tendency of physically disabled individuals living in Tehran, Iran, using Seligman's Helplessness Theory. The required data for this applied, descriptive-analytical correlational study was collected through a survey using a researcher-developed questionnaire. The statistical population of the study comprised all physically disabled people, those suffering from spinal cord injury, and war-disabled individuals living in Tehran, out of whom 383 people were selected as the sample size using the convenience sampling method. The findings of the study indicated that tourism limitations perceived by the disabled residents of Tehran did not significantly affect their tourism tendencies. On the other hand, the perceived tourism limitations exerted a positive influence on their learned helplessness. Finally, the learned helplessness of people with disabilities negatively affected their intention to travel. The results of the present study can be used by relevant institutions such as Tehran's municipality, those responsible for urban management, and institutions in charge of the affairs of disabled people.
آهنگران، جعفر، موسوی بازرگان، سید جلال و نظری اورکانی سولماز (1393). «تدوین الگوی گردشگری قابل‌دسترس»، گردشگری، ش 2، صص 20-11.
اسعدی، میرمحمد؛ باصولی، مهدی؛ برومندزاد، یاسمین و آقاباقری، فهیمه. (1398). «طراحی مدلی برای توسعۀ گردشگری معلولین در شهر یزد». مطالعات اجتماعی گردشگری، 7 (14)، 383-404.
بابانژاد، باقر. (1393). نقش استراتژیک حمل و نقل عمومی در جذب گردشگر سالمند و معلول. اولین کنفرانس ملی جغرافیا، گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدار. تهران، بهمن ماه 1393.
پرنده خوزانی، بهنوش؛ ترابی فارسانی، ندا؛ زاهدی، محمد (1394). توسعه گردشگری در دسترس؛ ضرورتی برای جامعه. نمونه موردی: هتل های 3 و 4و 5 و ستاره در شهر اصفهان. دومین همایش ملی گردشگری، سرمایه های ملی و چشم انداز آینده. اصفهان، شرکت توسعه سازان گردشگری اصفهان، 1394.
خیاطان، مهدی و مبارکی، محمد حسن (1393). «عوامل مؤثر بر رفتار کارآفرینانه مدیران مراکز تحقیقاتی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران»، نشریه پی‌آورد سلامت، دوره 8، شماره 3، صص 198-209.
قائم، گیسو. (1367). فضای شهر و معلولان، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
مركز آمار ايران (1399). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
نظری اورکانی، سولماز. (۱۳۹۳). تدوین الگوی گردشگری قابل‌دسترس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علم و فرهنگ، دانشکده علوم گردشگری.
Buhalis, D., & Darcy, S. (2011). Accessible Tourism (Concepts and Issues). Bristol: Channel View Publications.
Burnett, J.J. Bander, H.B. (2001). Assessing the Travel-Related Behaviors of the Mobility-Disabled Consumer. Journal of Travel Research, Vol. 40, pp 4–11.
Çakar, F. (2012). The Relationship between the Self-efficacy and Life Satisfaction of Young Adults, International Education Studies; Vol. 5, No. 6; 2012.
Chikuta, O., du Plessis, E., Saayman, M. (2019). Accessibility Expectations of Tourists with Disabilities in National Parks. Tourism Planning & Development. Vol.16, 2019, Issue 1.
Crawford, D. W., Jackson, E. L., & Godbey, G. (1991). A hierarchical model of leisure constraints. Leisure Sciences, 13(4), 309-320.
Crawford, D.W., Godbey, G.C. (1987). Reconceptualizing barriers to family leisure. Leisure Sciences, 9:119-127.
Daniels, M. J., Rodgers, E. D., & Wiggins, B. P. (2005). “Travel Tales”: an interpretive analysis of constraints and negotiations to pleasure travel as experienced by persons with physical disabilities. Tourism Management, 26(6), 919-930.
Darcy, S., & Dickson, T. (2009). A Whole-of-Life Approach to Tourism: The Case for Accessible Tourism Experiences. Journal of Hospitality and Tourism Management, 16(1), 32-44.
Devile, E. L. , Moura, A. A. (2021).Travel by People With Physical Disabilities: Constraints and Influences in the Decision-Making Process. In book: ICT Tools and Applications for Accessible Tourism. IGI Global.
Fini AAS, Kavousian J, Beigy A, Emami M (2010). Subjective vitality and its anticipating variables on students. Procedia Social and ehavioral Sciences, 5: 150-156.
Ghaffari SM, Shahbazian H, Khalafi M, Haghdoost MR. [The relationship between social support and depression in diabetic patients (Persian)]. Journal of Medicine. 2010; 8(4):384-389.
Ghasmipor M., Jahanbakhsh Ganje S.(2010). The relationship between social support and mental health in students of Khorramabad city.YJMS, 2010; 12(1):57-65. [in Persian]
Gladwell, N.J., Bedini, L.A. (2004). In search of lost leisure: The impact of caregiving on leisure travel. Tourism Management. 25(6):685-693.
Jackson, E. L., Crawford, D. W., & Godbey, G. (1993). Negotiations of leisure constraints. Leisure Sciences, 15, 1-11.
Lee, B.K., Agarwal, S., Kim, H.J. (2012). Influences of travel constraints on the people with disabilities intention to travel: An application of Seligman’s helplessness theory. Tourism Management, 33 (2012) 569-579.
McKercher, B., Packer, T., Yau, M. K., & Lam, P. (2003). Travel agents as facilitators or inhibitors of travel: perceptions of people with disabilities. Tourism Management, 24, 465-474.
Poria, Y., Reichel, A., & Brandt, Y. (2009). People with disabilities visit museums: an exploratory study of obstacles and difficulties. Journal of Heritage Tourism, 4(2), 117-129.
Poria, Y., Reichel, A., & Brandt, Y. (2010). The flight experiences of people with disabilities: an exploratory study. Journal of Travel Research, 49(2), 216-227.
Saxena, S., Shah, H.H. (2008). Effect of Organizational Culture on Creating Learned Helplessness Attributions in R&D Professionals: A Canonical Correlation Analysis. Vikalpa, 33(2):25-46.
Seligman, M. E. (1975). Helplessness: On depression, development and death. San Francisco: W.H. Freeman.
Shaw, G., & Coles, T. (2004). Disability, holiday-making and the tourism industry in the U.K.: a preliminary survey. Tourism Management, 25, 397-403.
Specht, J., King, G., & Brown, E. (2002). The importance of leisure in the lives of persons with congenital physical disabilities. American Journal of Occupational Therapy, 56, 436-445.
Turco, D. M., Stumbo, N., & Garncarz, J. (1998). Tourism constraints for people with disabilities. Parks and Recreation, 33(9), 78-84.
Var, T., Yeşiltaş, M., Yayli, A., & Öztürk, Y. (2011). A Study on the Travel Patterns of Physically Disabled People. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 16(6) 599-617.
Weiss, P. L., Pninabialik, B. A., & Kizony, R. (2003). Virtual reality provides leisure time opportunities for young adults with physical and intellectual disabilities. Cyberpsychology & Behavior, 6(3),335-342.
Wen, J., Huang, S., Goh, E. (2020). Effects of perceived constraints and negotiation on learned helplessness: A study of Chinese senior outbound tourists. Tourism Management. 78 (2020) 104059.
Yau, M. K., McKercher, B., & Packer, T.L. (2004). Traveling with a Disability: More Than an Access issue. Annals of Tourism Research, 31, (4), 949-960.