عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت زندگی جامعه محلی در مقصد گردشگری مذهبی (مورد مطالعه: شهر شیراز)
محورهای موضوعی :
عباس جاویدیان
1
(دانشگاه علم و هنر یزد)
کلید واژه: کیفیت زندگی, جامعه محلی, مقصد گردشگری, گردشگری مذهبی ,
چکیده مقاله :
گردشگری مذهبی یکی از انواع گردشگری است که از دیرباز مورد توجه بسیاری از گردشگران واقع شده و از طریق تغییر در کنش های متقابل میان انسان ها، تحولاتی را در کیفیت زندگی جامعه میزبان ایجاد می نماید. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت زندگی جامعه محلی در مقصد گردشگری مذهبی شهر شیراز، با استفاده از رویکرد نگاشت شناختی فازی می باشد. پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است. در این پژوهش از دو نوع گروه جامعه آماری استفاده شد، گروه اول که به منظور تعدیل و تعیین عوامل انتخاب شدند، شامل ده نفر از خبرگان حوزه گردشگري مذهبی در شهر شیراز می باشند که به صورت قضاوتی و هدفمند انتخاب شدند؛ سپس پرسشنامه ماتریسی تهیه شده و در اختیار گروه دوم، شامل 30 نفر از شاغلان بومی در زمینه گردشگری مذهبی، قرار گرفت. در گام بعد داده‌ها و سناریوها با استفاده از تکنیک نگاشت شناختی فازی تحلیل و مدل پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی طراحی شد. در راستای ارتقای کیفیت زندگی جامعه محلی در مقصد گردشگری مذهبی شهر شیراز، عوامل متعددی دخیل هستند که از میان آنها افزایش رفاه اجتماعی و فرهنگی، افزایش سرمایه گذاری و احساس تعلق خاطر در ساکنان و گردشگران به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند؛ زیرا از مرکزیت بیشتری برخوردار بودند.
Religious tourism has long been welcomed by many tourists and individuals, creating changes in the host community's quality of life through changing human interactions. Therefore, this descriptive survey study sought to identify and rank the factors involved in the local community's quality of life in Shiraz as a religious tourism destination using the fuzzy cognitive mapping approach. To this end, two types of statistical population groups were used. The first group comprised of experts in the field of religious tourism in Shiraz who were selected judiciously and purposefully to adjust and determine the intended factors. Then, a matrix questionnaire was administered to the second group which comprised thirty indigenous workers in the field of religious tourism. Then, the data and scenarios were analyzed using the fuzzy cognitive mapping technique, and the research model was designed using social network analysis. The results showed that there are several factors involved in improving the local community's quality of life in Shiraz, including increasing welfare, increasing investments, and a sense of belonging among residents and tourists, respectively.
آیتی، حمید، خداکرمی، فائزه، ملایی، کامبیز، آفاق پور، آتوسا. (1395). «بررسی تأثیر عوامل کالبدی شهری بر توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی؛ شهر شیراز)». فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 6(23)، 43-59.
پوراشرف، یاسان اله، طولابی، زینب، نصرالهی وسطی، سیمین. (1397). «نقش میانجی گرایانه ادراک گردشگران در تاثیرگذاری تبلیغات کلامی بر قصد سفر به مقصدهای گردشگری مذهبی (مورد مطالعه: شهر مقدس مشهد)». مدیریت بازرگانی، 10(4)، 815-834.
حسام، مهدی، محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی. (1395). «تحلیل اثرات گردشگری مذهبی در توسعه پایدار نواحی روستایی از دیدگاه جامعه میزبان (مورد پژوهش: منطقه نمارستاق – شهرستان آمل)». جغرافیایی فضای گردشگری، 6(21)، 101-116.
رحمانی، خلیل، پورطاهری، مهدی، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا. (1392). «برنامه¬ریزی راهبردی توسعه گردشگری مذهبی در مناطق روستایی مطالعه موردی روستاهای دارای مکان¬های مذهبی اورامان تخت، نجار و هجیج». برنامه¬ریزی و آمایش فضا، 17(1)، 43-64.
علی بیگی، جواد، قاسمی، یارمحمد. (1394). «تأثیر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: روستای بردی؛ شهرستان دهلران)». مطالعات اجتماعی گردشگری، 3(6)، 87-116.
قاسمی، مریم. (1398). «نقش گردشگری بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی مقاصد گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهرستان مشهد)». جغرافیا و توسعه ناحیه¬ای، 17(1 (پیاپی 32))، 53-89.
محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی، ولائی، محمد. (1392). «نقش گردشگری مذهبی در توسعه روستایی، با تاکید بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی مطالعه موردی؛ روستای قپچاق شهرستان میاندوآب». تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13(30)، 7-25.
محمودی، حمیده، قاسمی، مریم، شایان، حمید. (1394). «واکاوی اثرات گردشگری مذهبی بر توسعه اقتصادی سکونتگاه¬های روستایی مورد مطالعه: حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد». مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 5(20)، 71-90.
Acha-Anyi, P. (2018). "Religious Tourism–Local Economic Development nexus: Prospects for Atteridgeville Township". Euro Economica, 37(02), 7-20.
Collins-Kreiner, N. (2010). "Researching pilgrimage: Continuity and transformations". Annals of tourism research, 37(2), 440-456.
Eslami, S., Khalifah, Z., Mardani, A., Streimikiene, D., & Han, H. (2019). "Community attachment, tourism impacts, quality of life and residents’ support for sustainable tourism development". Journal of Travel & Tourism Marketing, 36(9), 1061-1079.
Haryana, A. (2020). "Economic and Welfare Impacts of Indonesia's Tourism Sector". Jurnal Perencanaan Pembangunan: The Indonesian Journal of Development Planning, 4(3), 300-311.
Ghasemi, M. (2020). "The Role of Tourism on the Quality of Life of Rural Families Living in Religious Tourism Destinations (Case Study: Mashhad County)". Journal of Geography and Regional Development, 17(1), 89-53.
Kamil, J. (2000). "Religious tourism as big business". Al Ahram Weekly, 469, 12-14.
Layard, P. R. G. (2005). "Happiness: Lessons from a New Science Penguin Press New York".
Mathew, P. V., & Sreejesh, S. (2017). "Impact of responsible tourism on destination sustainability and quality of life of community in tourism destinations". Journal of Hospitality and Tourism Management, 31, 83-89.
Rana, A. M., Wahlin, Å. Lundborg, C. S., & Kabir, Z. N. (2009). "Impact of health education on health-related quality of life among elderly persons: results from a community-based intervention study in rural Bangladesh". Health promotion international, 24(1), 36-45.
Sitompul, K. B., & Sutrisna, I. K. (2021). "The Effect of Investment, Education Level, and Wage Level on Job Opportunities and Community Welfare in Regency/City of Bali, Indonesia". American Journal of Humanities and Social Sciences Research, 5(2), 149-155.
Yergeau, M. E. (2020). "Tourism and local welfare: A multilevel analysis in Nepal’s protected areas". World Development, 127, 104744.