مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621اولویّت بندی جاذبه های گردشگری عمدۀ شهرستان مشهد از منظر گردشگران داخلی 110fa2016119صنعت گردشگری با اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم و درنتیجه کسب درآمد برای مقصدهای گردشگری، نقش مهمی در اقتصاد منطقه دارد. برای دستیابی به این درآمد، ابتدا باید گردشگر جذب شود و به منظور برخورداری از منافع حاصل از گردشگری، اولویّت گردشگران در انتخاب مقصدهای گردشگری بررسی شود. بنابراین با توجه به اینکه اغلب گردشگران در ایران به دلیل محدود شدن گردشگر خارجی، گردشگران داخلی هستند و بسیاری از سفرهای داخلی نیز دیدارهای مذهبی از مکانهای مقدّس نظیر مشهد و قم است؛ هدف از این تحقیق، شناسایی اولویّت گردشگران داخلی در انتخاب مقصدهای گردشگری در شهرستان مشهد است.
در این پژوهش، از روش آنتروپی برای اولویّتبندی جاذبههای گردشگری بهره گرفته شد و نتایج به دست آمده نشان داد که در مجموع، بارگاه امام رضا (ع) اولویّت اوّل جاذبۀ گردشگری در میان گردشگران مورد مطالعه است و مجتمعهای تجاری، کوهسنگی، طرقبه، شاندیز، پارک ملّت و کوهستان پارک، بند گلستان، پارک جنگلی وکیلآباد، آرامگاه فردوسی، آرامگاه و موزۀ نادری و دیگر مناطق تفریحی اطراف شهر مشهد به ترتیب، اولویّتهای اصلی گردشگران در میان جاذبههای گردشگری هستند. بنابراین گردشگران شهر مشهد با جاذبههای جدید ایجاد شده ارتباط مناسبی برقرار نکردهاند و این شهر در ایجاد مقصدهای جذاب جدید گردشگری تا کنون موفق نبوده است.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35084مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621بررسی و اولویّت بندی روش های تبلیغاتی مؤثر در جذب گردشگر در استان خراسان رضوی (مطالعۀ موردی: شهر طرقبه)110fa2016119شهر مشهد هرساله با تعداد زیاد مسافران روبرو است که با جذب این مسافران به نقاط گردشگری، میتوان درآمدهای حاصل از این صنعت را در استان افزایش داد. اما تعداد زیادی از این مسافران آشنایی چندانی با جاذبه های گردشگری استان ندارند و تنها به دلیل زیارت حرم مطهر به این استان سفر می کنند. بنابراین به کارگیری شیوه های تبلیغاتی مناسب برای جذب و افزایش تعداد گردشگران و ورود آنهابه مناطق دیدنی استان، باید مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق سعی شده است تا روش های تبلیغاتی مؤثر در جذب گردشگر شناسایی و اولویّت بندی شود.
این پژوهش به مطالعۀ موردی طرقبه که یکی از مکانهای گردشگری استان است، با استفاده از مدل AHP و تکمیل پرسشنامه، در میان ۱۳۳ گردشگر به عنوان نمونه و ۱۰ کارشناس گردشگری خراسان رضوی در تعطیلات نوروز سال ۱۳۸۹ پرداخته است. نتایج نشان داد که از دیدگاه گردشگران و مسئولان، روشهای تبلیغات در «شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای» و «ارایۀ برنامۀ معرفی جاذبه های گردشگری استان های کشور»، «معرفی نقاط دیدنی استان از طریق تیزر و بیلبوردهای تبلیغاتی در سطح شهرستانهای استان» و «معرفی جاذبه های گردشگری در ورودی های شهر و حرم مطهر»، به ترتیب بالاترین درجۀ اهمیت را در جذب گردشگران دارند.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35085مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621تحلیل قابلیت ها و تنگناهای گردشگری سلطانیه به منظور برنامه ریزی راهبردی با استفاده از الگوی تحلیلی سوات110fa2016119شهر سلطانیه با آوازۀ جهانی خود و سابقۀ مرکزیت کشور در دورۀ ایلخانی، توانمندیهای گردشگری متعدد فرهنگی ـ تاریخی (۱۲ اثر) و طبیعی دارد که در محور گردشگری طارم سلطانیه کتله خور علی صدر قرار دارد. همچنین از دیگر مزایای گردشگری این شهر نزدیکی به پایتخت و مراکز جمعیتی است. پژوهش حاضر با هدف شناخت چالشها و مشکلات صنعت گردشگری منطقۀ سلطانیه و با استفاده از الگوی تحلیلی سوات به تحلیل گردشگری این شهر پرداخته است و با استفاده از رو شهای پیمایشی، برای برنامه ریزی راهبردی قابلیتها (نقاط قوت و فرصتها) و تنگناهای (نقاط ضعف و تهدیدها) گردشگری شهر را بیان کرده است.
براساس یافته های تحقیق، بهره مندی سلطانیه از عناصر کم نظیر تاریخی و طبیعی و همجواری آن با مراکز جمعیتی بزرگ مانن تهران، قزوین و ...، با امتیاز وزنی ۱۱۶۳ و ۱۰۴۱، مهمترین مزیتهای شهر به شمار می آید و اقامت کوتاه مدّت گردشگران در شهر (۴۷ دقیقه) و نبود نگرش اقتصادی به گردشگری در شهر و منطقه، با امتیاز وزنی ۱۰۱۸ و ۹۵۶، مهمترین تنگناهای گردشگری آن است.
http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35086مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621امکان سنجی گردشگری روستایی در خراسان شمالی (مطالعه موردی : منطقه اسفیدان)110fa2016119
امکان سنجی گردشگری روستایی در مناطق مختلف نیازمند بررسی محصول در ۵ بخش مشترک است. این بخش ها شامل ۱- جاذبه ها، ۲- دسترسی، ۳-تأسیسات و تسهیلات زیربنایی، ۴- خدمات مهمان نوازی، -۵ عناصر سازمانی و نهادی و همچنین عرضۀ محصول گردشگری روستایی به بازار تقاضا است. محصول در چارچوب شاخصها و مدلهای مختلفی بررسی میشود که در زمرۀ امکان سنجی گردشگری روستایی قرار می گیرد.
بر این اساس این مقاله گردشگری روستایی منطقۀ اسفیدان در خراسان شمالی را برای امکان عرضه به بازار تقاضای گردشگری روستایی سنجیده است. بر اساس این تحقیق محصول گردشگری روستای اسفیدان در سطح متوسط و در مرحلۀ کشف است و برای کامل شدن محصول، برخی کاستی ها به ویژه در خدمات مهمان نوازی باید رفع شود. همچنین لازم است راهبرد بازاریابی گردشگری منطقه بر بنیان جاذبه های طبیعی و طبیعت گردی قرار گیرد که بازار هدف آن در وهلۀ اوّل در مقیاس منطقه ای و در وهلۀ دوم در مقیاس ملّی است تا از این طریق در مقیاس بین المللی، امکان جذب گردشگر فراهم آید.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35087مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621زیارت و گردشگری در برنامه ها و اسناد کلان توسعۀ کشور (با تاکید بر زیارت امام رضا(ع))110fa2016119توسعه کمی و کیفی زیارت به نگرشی کلان و چندبعدی نیازمند است. یکی از مهمترین ابعاد این نگرش، بررسی و تحلیل اسناد و برنامه های توسعۀ کشور دربارۀ زیارت و گردشگری و جایگاه آن در هر یک از این برنامه هاست. برنامههای عمرانی و توسعه از مهمترین اسناد کلان برای شکل گیری رشد نظاممند طرحها و پروژهها در نظام برنامه ریزی کشور است و توجه به آن در انجام طرحهای میان مدّت بسیار لازم است. با توجه به پیشینۀ اهمیت زیارت و گردشگری پرداختن به این مقوله در برنامه های کلان در سطح ملّی و به ویژه در برنامه پنجم ضروری به نظر می رسد.
این نوشتار با روش اسنادی به بررسی و تحلیل کمی و کیفی برنامه های عمرانی و توسعه (۹۰-۱۳۲۷) در ارتباط با زیارت و گردشگری پرداخته است و در این زمینه از روش تحلیل محتوایی بهره برده است. بر اساس اسناد بررسی شده، تعداد مضامین مطرح در دو مقطع قبل و بعد از انقلاب در ارتباط با زیارت و گردشگری، ۱۴۸ مورد بوده است که بیشترین تعداد آن، مربوط به عرصۀ مدیریت (اطلاع رسانی، مشاوره و نظارت)است و ۳۷ مورد، به عرصۀ زیرساخت (اسکان، امور رفاهی و پذیرایی)، عرصۀ اقتصاد (تسهیلات بانکی و سرمایه گذاری) و در نهایت عرصۀ اجتماعی ـ فرهنگی (چاپ و نشر، آموزش و نمایشگاه) مربوط است.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35088مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621مکان یابی دهکدۀ گردشگری در ساحل دریاچۀ زریوار با بهره گیری از تکنیک های AHP و GIS 110fa2016119دریاچه زریوار شهرستان مریوان واقع در استان کردستان یکی از جاذبه های زیبای گردشگری ساحلی غرب کشور است که در چهار فصل سال و به ویژه در تعطیلات، مورد توجه گردشگران بسیاری است؛ از این رو با توجه به جایگاه این جاذبۀ گردشگری، با برنامه ریزی اصولی می توان بسیاری از مشکلات اقتصادی این شهرستان و از جمله اشتغال را برطرف ساخت. از مهمترین گامها برای شروع برنامه ریزی می تواند مکان یابی یک سایت مناسب برای ارایۀ خدمات مورد نیاز گردشگران در قالب دهکدۀ گردشگری باشد.
انتخاب بهترین مکان ایجاد دهکدۀ گردشگری نیازمند شناسایی و تجزیه و تحلیل معیارها و شاخص های متعددی است؛ از این رو در این پژوهش ابتدا معیار ها و زیر معیار های تأثیرگذار در مکان یابی یک سایت مناسب برای ارایۀ خدمات به گردشگران شناسایی شد و سپس به دلیل تفاوت در میزان تأثیرگذاری شاخص ها، ۲۵ نفر از کارشناسان خبره در زمینه گردشگری با استفاده از تکنیک (AHP) به مقایسۀ زوجی این مؤلفه ها پرداختند و وزن نهایی هر یک از آنها محاسبه شد. پس از آن با توجه به تعداد معیارها و وزن های نهایی زیرمعیارها، لایه هایی اطلاعاتی در محیط (GIS) ایجاد شد و برای انتخاب بهترین سایت مناسب دهکدۀ گردشگری در حاشیۀ دریاچۀ زریوار تجزیه و تحلیل گردید. درنهایت نیز نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی سه محدوده، به عنوان سایت های مستعد ایجاد دهکدۀ گردشگری به ترتیب و بر اساس میزان مطلوبیت اولویّت بندی شد.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35089مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوریمطالعات اجتماعی گردشگری2382-9664112014621ارزیابی توزیع فضایی زیرساخت های گردشگری و تعیین نقش فرایندهای اقتصادی ـ سیاسی و رشد فیزیکی شهرها در شکل گیری و تغییرات آن (مطالعه موردی شهر زنجان)110fa2016119عناصر گردشگری شهری شامل جاذبه ها و عناصر ثانویه است. عناصر ثانویه گردشگری آن دسته از خدمات و تسهیلات را دربرمیگیرد که رفاه گردشگران را فراهم میکند و نحوه پراکنش آنها در شهر، فضای گردشگری را شکل می دهد. بر این اساس این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکردی سیستمی، عناصر ثانویه گردشگری در شهر زنجان را ارزیابی کرده است و نقش فرایندهای مختلف را در مکان یابی آن ها تعیین می کند. به این منظور ابتدا با استفاده از GPS، موقعیت هر کدام از این عناصر گردشگری در شهر و سپس نحوه پراکنش آن با استفاده از مدل نزدیک ترین همسایه تعیین شد.
بر اساس نتایج برآمده از مدل مذکور، توزیع فضایی عناصر گردشگری در گذر زمان تغییر کرده است؛ از این رو برای مشخص شدن علت این تغییر ابتدا با تحلیل تصاویر ماهواره ای در سالهای ۱۳۶۳، ۱۳۷۹ و ۱۳۹۱ رشد فیزیکی شهر بررسی شد. این بررسی رشد فیزیکی بسیار شدید شهر، در یک دهه گذشته را نشان داد، به گونه ای که مساحت زمین های ساخته شده در سال ۱۳۹۱، رشدی معادل ۹۲ درصد مساحتی برابر با ۴۷۶۴ هکتار داشته است. این رشد موجب شکل گیری عناصر گردشگری در بافتهای جدید و دور از بافت مرکزی شهر شده است. در گام بعدی برای شناسایی علل این جریان، مدل ANP مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این مدل نشان داد که هزینه های عمومی با ضریب تأثیر ۰/۳۸، مهمترین شاخص و قیمت زمین به عنوان مهمترین زیرمعیار با وزن ۰/۴۹ بیشترین تأثیر را در مکانیابی عناصر گردشگری در سالهای اخیر داشته است.http://journalitor.ir/fa/Article/Download/35090